Ngày 8.3, hai xe khách đâm nhau ở Khánh Hoà làm 11 người chết.

60 xe trong 10 ngày đã 1.157 lần vi phạm tốc độ

Thông tin trên do ông Thạch Như Sỹ - Phó Chánh thanh tra Bộ GTVT - công bố tại cuộc họp báo về kết quả kiểm tra đợt 1 lắp hộp đen chiều 27.5 đã khiến dư luận giật mình. Kiểm tra qua thiết bị giám sát hành trình (hộp đen) của một Cty chỉ trong vòng 10 ngày có hơn 60 xe của DN này đã 1.157 lần vượt quá tốc độ. Tốc độ cao nhất là 125km/giờ (trong khi tốc độ quy định là 80km/h).

Theo Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban ATGT quốc gia Nguyễn Hoàng Hiệp: Kiểm tra 1.200 xe trong vòng 10 ngày, bình quân xe khách 1 ngày vượt quá tốc độ 22 lần, xe buýt 7 lần. Có 1 xe 300 lần vượt quá tốc độ trong 1 ngày, và tốc độ cao nhất là 136km/h.

Việc lắp hộp đen theo quy định cũng có nhiều sai phạm. Cụ thể, hiện có 52 đơn vị cung cấp hộp đen được Bộ GTVT cấp giấy chứng nhận hợp quy, nhưng qua kiểm tra tại 7 đơn vị đã phát hiện một số sai phạm. Bộ GTVT đã thu hồi giấy chứng nhận hợp quy của 3 đơn vị là Cty Tân Á Châu, Cty Sao Việt, Cty Vạn Xuân.

Đồng thời, bộ cũng yêu cầu Cty Eposi, Cty Vcomsat khắc phục một số tồn tại của thiết bị đã cung cấp ra thị trường trong thời hạn 3 tháng. Với các DN có các xe kinh doanh vận tải khách, xe container thuộc diện bắt buộc lắp hộp đen, qua kiểm tra 313 phương tiện có đến 40 xe lắp hộp đen không đảm bảo điều kiện quy định Bộ GTVT sẽ yêu cầu Sở GTVT thu hồi phù hiệu, sổ nhật trình chạy xe.

Từ tháng 6 đến tháng 7 tới, Thanh tra Bộ GTVT sẽ tiếp tục tổ chức các đợt thanh tra việc lắp đặt hộp đen tại các DN vận tải trên toàn quốc. Bắt đầu từ 1.7, Bộ GTVT sẽ xử phạt các đơn vị có các xe vi phạm tốc độ. Nếu các đơn vị để 20% số xe hoạt động trên tuyến người lái xe vi phạm tốc độ căn cứ trên dữ liệu từ hộp đen sẽ bị thu hồi giấy phép đăng ký kinh doanh (theo khoản 2, điều 21 Nghị định 93/2012/NĐ-CP).

Chưa thể yên tâm với chất lượng hộp đen

Từ những con số thực tế đáng sợ về việc vi phạm tốc độ của các DN kinh doanh vận tải cho thấy, vì sao các vụ TNGT nghiêm trọng làm chết nhiều người, đặc biệt là các tai nạn xe khách thời gian gần đây gia tăng. Rõ ràng việc kiểm soát vi phạm trên đường của cảnh sát giao thông chưa hiệu quả nên sự góp mặt của hộp đen đã cho thấy bức tranh toàn cảnh về thực trạng chấp hành Luật Giao thông của các DN. Có lẽ về lâu dài cần bổ sung các quy định về “phạt nguội” với các lái xe thông qua hộp đen, mới mong nâng cao ý thức tự giác chấp hành Luật Giao thông.

Một vấn đề nữa khiến dư luận đặc biệt băn khoăn đó là các hộp đen còn vận hành khá trục trặc. Nhiều hộp đen bị lỗi do nhà cung cấp, hoặc do DN không tuân thủ quy trình vận hành hộp đen, bớt xén để giảm chi phí…khiến kết quả rất có thể bị sai lệch. Nếu lại căn cứ trên những kết quả sai lệch này mà xử lý DN thì rất có thể một số DN sẽ bị oan, trong khi số khác lại “lọt lưới”.

Hiện tại chưa có bản đồ tốc độ trên toàn quốc, vì thế nên chỉ có thể phạt những xe vi phạm tốc độ tối đa. Trong khi đó rất có thể để lọt lưới các xe vi phạm tốc độ tại các địa điểm như qua khu đô thị, tốc độ có 40km/giờ. Đây cũng là một “lỗ hổng” của hộp đen hiện tại. Theo ông Nguyễn Hoàng Hiệp, “lỗ hổng” này sẽ được khắc phục chậm nhất vào đầu năm 2014 khi ban hành bản đồ tốc độ quốc gia quy định trên tất cả các tuyến đường.

Thực chất hộp đen rất có giá trị trong quản lý vận tải, bởi được lắp đặt cho 48.000 xe vận tải. Đây có thể nói là hệ dữ liệu sống có giá trị, nếu được nối mạng với trung tâm xử lý từ DN cho đến các sở giao thông, thì có thể can thiệp lập tức để ngăn chặn tai nạn.

Theo ông Nguyễn Hoàng Hiệp, từ 15.6 Ủy ban ATGT quốc gia sẽ cho chạy thử trung tâm quản lý tốc độ xe vận tải trong toàn quốc nối với các hộp đen. Như vậy có thể quản lý chính xác tốc độ của tất cả các xe có lắp hộp đen. Từ 1.7 những dữ liệu này sẽ được sử dụng để xử phạt DN vi phạm theo quy định của Nghị định 93/2012/NĐ-CP.