Khi đi qua đoạn đường giao nhau giữa Đại lộ Lê Lợi với đường Trần Phú (cạnh Trung tâm Hội nghị - Văn hóa tỉnh) rất dễ bắt gặp hình ảnh đồng bào vùng cao bán đào rừng. Những cành đào rừng đủ thế, từ lớn đến nhỏ dựng kín vỉa hè. Không kể thời gian, người dân tập trung khá đông ngắm nghía, bàn luận và trả giá mong mua được cành đào vừa đẹp mà giá cả phải chăng để ngôi nhà thêm ấm cúng, tươi mới trong dịp tết đến, xuân về.

Đào rừng được người dân xã Hồng Thu, huyện Sìn Hồ đưa về thành phố bán khá nhiều tại khu vực Trung tâm Hội nghị - Văn hóa tỉnh.

Qua quan sát chúng tôi thấy, đào năm nay khá ít hoa, nụ, thậm chí nhiều cành lác đác quả; giá thành khá cao nhưng ít cành có thế đẹp. Qua câu chuyện với chúng tôi, anh Thào A Sinh (bản Chung Sung A, xã Hồng Thu, huyện Sìn Hồ) cho biết: Đào năm nay nở sớm do rét muộn. Để kiếm được cành đào còn nhiều nụ có thể nở hoa đúng dịp tết khá hiếm, giá cũng theo đó cao hơn. Do xã nằm ngay bên trục đường từ thành phố Lai Châu - huyện Sìn Hồ nên hơn 1 tuần nay, khách hàng khi qua xã đã tìm mua gần hết đào ở những bản ven đường, mấy cây đào của nhà đã bán hết, thời gian rảnh rỗi tôi vào một số bản ở xa tìm mua mang xuống thành phố bán.

Ngắm nghía, ngã giá hồi lâu, cuối cùng anh Nguyễn Thành Trung (người buôn đào) cũng đồng ý mua cành đào của anh Sinh với giá 1,6 triệu đồng. Theo lời anh Trung, đào năm nay ít và khá đắt. Cả buổi sáng lựa chọn đây mới là cành đào đầu tiên anh mua được. Cành đào này đã có 8 năm tuổi, thân xù xì, thế cành tiền khá đẹp. Khi chuyển về xuôi, đào cần có thế đẹp như vậy, không thì cũng phải quần long dáng thế, cửu long dáng thế, tiến cờ… khách hàng mới thích và bán được giá.

Khi được hỏi kinh nghiệm mua đào, anh Trung khẳng định: Chỉ có đào ở vùng cao của huyện Sìn Hồ mới đẹp, bởi nụ to, mỗi bông hoa đều có cả màu đỏ và trắng. Đào ở khu vực lân cận như: Tả Lèng, Nùng Nàng, Giang Ma kém cả về kích cỡ hoa cũng như màu sắc. Nếu thực sự thích chơi hoa, lựa chọn dáng thế đôi khi cần một chút tâm linh mà lựa chọn theo phong thủy ngôi nhà.

Được biết, người mua đào cũng có nhiều mục đích: trang trí nhà ở, cơ quan và biếu người thân nên dù hiện nay trên thị trường có khá nhiều loại cây cảnh: địa lan, hoa lan, ly, mai… da dạng màu sắc, kiểu dáng bắt mắt, gọn nhẹ nhưng có lẽ thú chơi đào với người Việt chưa bao giờ là nhàm chán. Với nhu cầu chơi đào rừng vào dịp tết của người dân ngày càng cao, những năm gần đây số lượng đào bán ra ngày tết có xu hướng giảm. Đào rừng giờ đây đã vượt ra khỏi không gian bản làng mà còn xuôi đường về đồng bằng. Giá trị của nó không chỉ bởi tên gọi mà còn ở chính vẻ đẹp hằn dấu thời gian trên thân gỗ xù xì, nét đẹp tinh túy, nguyên vẹn của hoa chưa hề có sự can thiệp lai tạo, khi trưng bày không gian ngôi nhà toát lên sự sang trọng riêng có.

Dù vậy, qua lời một số người bán đào thì để một cây đào rừng trưởng thành, có nhiều cành đẹp thì phải mất hàng chục năm. Hiện nay, những cây đào rừng như vậy rất ít, hầu như không có trong rừng, chủ yếu vẫn là các hộ dân trồng ở vườn, đồi, nương của gia đình. Để bán được giá, bà con thường chọn và chặt những cành to, thế đẹp, như vậy qua 1 vài năm cây không còn đủ sức hồi sinh và trở nên cằn cỗi. Với xu thế cung quá cầu như hiện nay, nếu không có biện pháp chăm sóc, bảo vệ kịp thời trong nay mai, kể cả người dân vùng cao Lai Châu có thể chỉ nhớ đến đào rừng như một hoài niệm đẹp.