Bỗng chốc tay trắng

Một ngày tháng 7, chúng tôi cùng đồng chí Lò Văn Đôi - Phó trưởng Công an xã Phúc Than đến bản Đội 11 gặp những người dân lương thiện, chất phác bị đối tượng Chum lừa gạt tiền. Người đầu tiên chúng tôi ghé thăm là vợ chồng trẻ Vàng Văn Đăm. Anh Đăm với gương mặt đen xạm, gầy gò vì nghĩ ngợi đang ngồi thất thần bên góc giường, còn vợ anh đang tất bật chuẩn bị bữa cơm chiều, 4 con nhỏ thì vô tư nô đùa. Anh Đăm vẫn đưa đôi mắt đăm chiêu nhìn về phía gia đình Chum (ngay gần nhà) mong chờ phép màu Chum quay lại trả tiền. 

Nén nỗi buồn, anh Đăm chia sẻ: “Đến giờ, tôi vẫn không tin sự việc lại xảy ra nhanh như vậy. Không biết bây giờ Chum lẩn trốn ở đâu. Nhiều ngày nay, tôi và bà con nơi đây mất ăn, mất ngủ, lo lắng, bồn chồn nghĩ tiếc của mà không biết kêu ai. Toàn bộ vốn liếng 410 triệu đồng gom góp bấy lâu nay chuẩn bị dựng lại nhà đã bị lừa gạt mất. Mùa mưa đến rồi, nghĩ đến con mà càng thương hơn khi ngôi nhà thường xuyên bị dột, gió lùa; giờ thì tay trắng rồi”. 

Công an xã Phúc Than (huyện Than Uyên) trao đổi với phóng viên về danh sách những người khai báo cho Chum vay tiền. 

Được biết, từ năm 2011, anh chị cho Chum vay 130 triệu đồng với lãi suất 3%/tháng; thấy lời, đầu năm 2016, anh tiếp tục ra ngân hàng ở huyện Than Uyên rút 280 triệu đồng về cho Chum vay tiếp. Tiền mất, anh Đăm chỉ biết nhờ cơ quan chức năng vào cuộc điều tra, làm rõ, tìm đối tượng để xử lý theo pháp luật và mong được trả lại tiền.

Cùng chung hoàn cảnh đó, ông Tòng Văn Thêm (bản Khì 2, xã Phúc Than) thuộc diện di dân, tái định cư Thủy điện Bản Chát từ xã Tà Hừa về điểm tái định cư Noong Thăng (xã Phúc Than) cũng bị mất 335 triệu đồng. Lợi dụng là người cùng xã ngày xưa, Chum nhiều lần đến gạ gẫm huy động vốn lấy lãi suất cao. Với hàng loạt dẫn chứng nhiều hộ cho vay cũng như cam kết trả lãi trước hoặc đúng thời hạn, ông Thêm không ngần ngại rút 100 triệu đồng cho Chum vay năm 2012. thấy chum trả lãi suất định kỳ đúng hẹn, đầu năm nay, ông tiếp tục rút thêm 235 triệu đồng đưa Chum vay. Đến giữa tháng 6/2016, ông tìm đến nhà Chum thì hắn đã “cao chạy xa bay”.

Rời Phúc Than, chúng tôi có mặt tại xã Mường Mít khi đã xế trưa. Cái nóng oi bức của mùa hè càng làm cho vùng đất nơi đây như đổ thêm lửa. Khi phóng viên đặt vấn đề về việc huy động tín dụng “đen” của Lò Văn Chum, Trưởng Công an xã Mường Mít - Lò Văn Òng ngao ngán nói: “Không chỉ người dân bị lừa, một số cán bộ của xã, trưởng bản, công an cũng bị mắc bẫy đối tượng này. Cái giá phải trả cho bài học này quá đắt. Nhiều ngày nay, chúng tôi vận động bà con đến khai báo số tiền bị mất để làm căn cứ gửi cấp trên làm bằng chứng xử lý. Số tiền đến nay đã gần chục tỷ đồng, trong đó có cả người nghèo cũng là nạn nhân. Người ít vài ba chục triệu, người nhiều nhất hàng trăm triệu đồng, ngoài số tiền tái định cư còn là tiền tích góp từ bán gia súc, nông sản”.

Nói rồi, ông Òng dẫn chúng tôi đến bản Xi - nơi mà cả bản đưa cho đối tượng Chum gần 2 tỷ đồng. Trong số đó, phải kể đến gia đình ông Tòng Văn Tua cho Chum vay tổng số 640 triệu đồng. Ngồi thẫn thờ bên bậc cầu thang, ông Tua vẫn mong ngóng tin tức về Chum. Ông Tua chia sẻ: “Toàn bộ vốn liếng, tiền bạc của gia đình đã dồn đưa cho Chum. Không ngờ Chum lợi dụng sự tin tưởng của bà con, lừa gạt rồi lấy tiền đi mất. Mong cơ quan Công an tìm ra đối tượng để trả lại tiền cho chúng tôi”.

Chiêu trò huy động

Cùng đồng bào dân tộc Thái nên đối tượng Lò Văn Chum (sinh năm 1978, Đội 11, xã Phúc Than) dễ dàng tiếp cận trò chuyện, dụ dỗ để bà con mang tiền đến cho hắn. Theo như lời của một số nhân chứng cho vay, Chum tìm hiểu gia đình nào có tiền rồi lân la làm quen, đưa ra lý do rằng: có công ty xây dựng của Nhà nước đang làm ăn có lãi mà bà con góp vốn cho Chum vay để đầu tư với công ty rồi sau này sẽ trả lãi suất cao. Để lấy lòng tin, Chum đưa ra hàng loạt lý lẽ thuyết phục nào là công ty đó có nhiều máy móc, bản thân quen nhiều cán bộ cấp cao, rồi làm cả giấy vay nợ mỗi khi có người đưa tiền…

Để tạo thêm lòng tin, khi có người đến gửi tiền, Chum đưa ngay tiền lãi suất cao của 1 tháng hoặc 3 tháng. Ai cũng nghĩ, ngân hàng lãi suất thấp trong khi gửi Chum lãi suất cao gấp hàng chục lần. Cứ như thế, người trước nói chuyện cho người sau nghe, không chỉ trong xã, huyện mà các địa bàn lân cận như huyện Văn Bàn (tỉnh Lào Cai), huyện Tân Uyên (tỉnh Lai Châu), Quỳnh Nhai (tỉnh Sơn La) cũng mang tiền đến cho Chum vay. Ngoài ra, Chum còn khuyến khích ai giới thiệu người dân mang tiền đến sẽ được chi trả hoa hồng với mức: 1 triệu đồng được trả 20 nghìn đồng, có thời điểm 10 triệu đồng trả lãi 500 nghìn đồng.

Đồng chí Lò Văn Òng - Trưởng Công an xã Mường Mít cho hay: “Hoạt động từ khoảng năm 2011 trở lại đây, nhưng Chum rất ranh mãnh, láu cá mỗi khi bà con đến lấy lãi, hắn lại cấp lại giấy vay nợ với việc ghi thời gian ngày tháng năm gần đây nhất. Cùng với việc vờ quan tâm, tình cảm, chia sẻ khó khăn những gia đình có tiền, Chum thường lân la đến giúp đỡ, mời chào với lãi suất cao ngất ngưởng. Bà con lại nhẹ dạ cả tin mang toàn bộ số tiền cho Chum vay để rồi phải nuối tiếc”.

Để tạo thêm niềm tin, Chum còn làm giấy vay nợ ghi ngày, tháng, năm vay và nội dung vay của ai, số tiền vay, lãi suất trả 3%/tháng. Tuy nhiên, ở phần hẹn ngày trả lại số tiền thì Chum để trống mà chỉ nói: “Tôi hẹn sau…. tháng sẽ trả lại số tiền trên. Nếu sai tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm”. Điều đáng nói, giấy vay nợ hoàn toàn không có giá trị pháp lý vì chỉ có bên người vay và người cho vay ký tên mà không có người thứ 3 làm chứng hay dấu đỏ xác nhận của cơ quan chức năng. 

Trung tuần tháng 6/2016, Chum bỏ lại gia đình lẩn trốn khỏi địa phương để lại nỗi tức giận bao trùm lên toàn bộ người dân cho vay. Ngôi nhà sàn khang trang, bề thế nằm sát quốc lộ 32 ở bản Đội 11 giờ đây chỉ còn bố mẹ, vợ con Chum ở. Thỉnh thoảng một vài người lạ mặt lại đứng trước cửa nhà thăm dò, hỏi han hàng xóm về sự mất tích bí ẩn của Chum cùng số tiền huy động vốn lên tới hàng chục tỷ đồng.

(Còn nữa)